Fizik Güncesi

Elektromanyetik Teorinin Doğuşu   Kuantum elektrodinamiği (KED), fizik tarihinde ulaşılmış en kesin, en başarılı ve en akıllıca teorik başarılardan biridir. Elektromanyetik etkileşimleri tam olarak izah eden bu teori, hem kuantum mekaniğini hem de izafiyet teorisini zarif bir şekilde kapsıyor. KED teorisi ışığın maddeyle etkileşimini ve elektrik yükü içeren maddenin birbiriyle etkileşimini, klasik elektromanyetik teoriyi kuantum fiziğine uyarlayarak eksiksiz biçimde tasvir eder. Herşey, insanların zihnini çok uzun zamandır meşgul eden bir probleme çözüm arayışıyla başladı. Nasıl oluyor da birbirine hiç temas etmeyen mıknatıs ve demir gibi cisimler birbirlerine kuvvet uygulayabiliyordu? Aynı problem yerçekimi kuvvetinde de vardı. Elektriğin keşfi, bu anlaması zor probemi daha da önemli kıldı. Elektrik yükleri arasında ne gibi bir etkileşim oluyordu da yüklü cisimler hiç dokunmadan birbirlerini itip çekebiliyordu? Bir de elektrik yüklü parçacıkların etraflarınd...

twitter.com/yazicie Amerikalı astronom Edwin Hubble 1920'lerde tüm zamanların en akıl almaz keşiflerinden birini yaparak, evrenin statik bir yapıya sahip olmadığını gösterdi. Hubble'ın bulduğu gerçek, evrenin sürekli genişlediği idi. O zamana kadar bilinen evren samanyolu galaksisinden ibaretti ve Hubble, o güne dek nebula zannedilen çok uzaklardaki pek çok gök cisminin her birinin yüz milyarlarca yıldız barındıran birer gökada olduğunu keşfetmişti. İnsanoğlunun evren algısı birden bire milyarlarca kat büyüyüvermişti. İri cüsseli, bakımlı ve güven patlaması yaşayan bu adam, galaksilerden gelen ışığı incelemeye koyuldu. Galaksilerin spektrumlarına baktığında, onların da yakın yıldızlar gibi büyük oranda Hidrojen, Helyum gibi temel elementlerden oluştuğunu gördü. Ancak, bu galaksilerden gelen spektrum çizgilerinde enteresan bir şey farketti. Her bir elementin tayfına ait çizgiler, hafifçe kırmızıya doğru kaymıştı. Bunun ne anlama geldiğini Hubble hemen anladı. Tüm g...

    Esir maddesi (ether, aether), eski çağlardan beri maddenin özü olduğuna, evreni doldurduğuna inanılan ve ilk madde (materia prima) olarak varlığına inanılan bir kavramdır. Evrenin oluşumundan önce ilk cevher halini ifade etmek için kullanılırdı. Maddenin katı-sıvı-gaz hallerinden farklı olarak duyu organlarımızca algılanamadığı düşünülen, bildiğimiz anlamdaki maddeden çok daha seyrek olduğu varsayılan ve boşluğu, maddeyi, havayı, yeri doldurduğu farzedilen bir ortam olarak tanımlanıyordu. Tıpkı denizdeki balıkların suyun varlığını idrak etmelerinin imkansız olduğu gibi, bizim de esir'i algılamamız imkansızdı.     Kadim filozofların epey bir kafa yorduğu bu tarihi kavram, ateş, toprak, hava ve sudan sonra 5. element olarak kabul ediliyor, diğer 4 elementten farklı bir kıymette değerlendiriliyordu. Gök cisimlerinin kusursuz dairesel hareketleri, uzayı dolduran esirin mükemmelliğine ve istisnai mahiyetine bağlanıyordu. Bu antik düşünceler 16. yüzyılın İngiltere'...

Parçacık fiziği, evrene bakış açımızı devrimsel bir şekilde kökten değiştirdi. Bununla birlikte, bilimin pekçok farklı alanlarına ciddi katkılar sağladı, günlük yaşantımızda vazgeçilmez değişimlere sebep oldu ve teknolojimizi her alanda daha ileriye taşıyacak yeni nesil bilim adamları yetiştirdi.     Parçacık fiziği ile ilgilenenler için şöyle bir analoji kullanabiliriz: Bir insanın Everest tepesine tırmanması günlük yaşamında gerekli veya faydalı bir şey midir? Ne kadar enteresan olursa olsun, tabii ki ilk bakışta gereksiz bir gayret olarak görünür. Fakat içinde nefes alınabilir ve su geçirmez giysiler ilk olarak bu tür dağ tırmanışları için geliştirildi ve şimdi fabrikasyon yoluyla kolayca ulaşılabilir ürünler haline geldiler.      Bu, insanoğlunun tarzıdır. Meydan okumaları seviyoruz ve her yeni meydan okuma, her aşılan engel, beraberinde pekçok keşif ve uzun süreli faydayla birlikte geliyor. Evreni anlama gayretiyle harcanan emekler ve...